ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΔΟΚΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΙΜΕΝΙΚΩΝ
του Νάσου Γιδόγιαννου
Οι κεντρικές εκθέσεις σκύλων των Ομίλων έχουν τον χαρακτήρα της προβολής της εκτροφής σ’ ένα ανώτερο επίπεδο, όπου συμμετέχουν για αξιολόγηση της μορφολογίας τους οι καλύτεροι σκύλοι. Ο στόχος είναι ν’ αναδειχθούν εκείνοι που θα προωθηθούν στις συζεύξεις, επηρεάζοντας με την πάροδο του χρόνου, προς την επιθυμητή κατεύθυνση τον φαινότυπο του πληθυσμού της φυλής.
Έτσι στις κεντρικές εκθέσεις περιμένει κανείς να δει ότι καλύτερο έχει ν’ αναδείξει η φυλή μέσα από το έργο επιλογής των εκτροφέων. Η παρουσία αυτών των σκύλων δείχνει επίσης και τις μικρές διαφορές του φαινοτύπου σε σκύλους της ίδιας ποιότητας, που αποτελούν την αποδεκτή ποικιλότητα της φυλής. Δίνει έτσι τη δυνατότητα στους εκτροφείς να διατηρούν ένα ισχυρό ενδιαφέρον για τη συνεχή διαμόρφωση της φυλής και τη γενετική βελτίωσή της, μέσα από τους κανόνες της κληρονομικότητας.
Τα προηγούμενα χρόνια, παρά το γεγονός ότι η παρουσία του Ελληνικού Ποιμενικού στις εκθέσεις του Ο.Φ.Ε.Π. ήταν αρκετά πολυπληθής, δεν είχαμε τη δυνατότητα να βλέπουμε πολλούς σκύλους της ίδιας ποιότητας, αλλά σκύλους όλων των ποιοτικών κατηγοριών του φαινοτύπου, η παρουσία των οποίων ήταν σε συνάρτηση με το ενδιαφέρον των ιδιοκτητών τους για τις εκθέσεις.
Η κατάσταση αυτή, κάνει αναμφίβολα το έργο των κριτών πιο δύσκολο, γιατί η τελική επιλογή των καλύτερων σκύλων μέσα από πολλούς άλλους ισάξιους σε μορφολογική ποιότητα, απαιτεί να γνωρίζει κανείς όχι μόνο την αρτιότητα της μορφολογίας, αλλά επίσης να διαισθάνεται την εξέλιξη των απογόνων μέσα από την αναπαραγωγή των συγκεκριμένων σκύλων. Έτσι ο μελλοντικός πληθυσμός θα μπορεί να διατηρεί την μορφολογική του ισορροπία σε σχέση με τις προδιαγραφές της φυλής.
Είναι γεγονός ότι όλοι μας σε μικρό ή μεγάλο βαθμό συνηθίζουμε την εικόνα του σκύλου που έχουμε στο περιβάλλον μας και πολλές φορές εξιδανικεύουμε την εικόνα του σε βάρος της ισορροπίας των χαρακτηριστικών που οι απόγονοι μιας συγκεκριμένης φυλής θα έπρεπε να διατηρούν. Επίσης αδυνατούμε να γνωρίζουμε σκύλους της φυλής που έχουν ποιοτικές αποκλίσεις του φαινοτύπου πολύ ενδιαφέρουσες, από το γεγονός ότι δεν συναντούμε συχνά αυτούς τους σκύλους και δεν έχουμε προβληματιστεί πάνω στην αρτιότητα της μορφής τους.
Ο αρχαίος ιστορικός Πλούταρχος έλεγε: « Η αλήθεια ήταν χαραγμένη σ’ ένα καθρέπτη στον ουρανό. Έπεσε στη γη και κομματιάστηκε. Από τότε οι άνθρωποι την αναζητούν. Όποιος βρει ένα κομμάτι, στο οποίο καθρεφτίζεται ο ίδιος, νομίζει ότι ανακάλυψε όλη την αλήθεια».
Τα τελευταία χρόνια η εκτροφή του Ελληνικού Ποιμενικού, μετά από συζεύξεις σκύλων δεύτερης, τρίτης και τέταρτης γενιάς από τον αρχικό πληθυσμό που αποκτήθηκαν από κτηνοτρόφους, παρήγαγε σκύλους πολύ ρωμαλέους και με τάση της ανάπτυξής τους προς τις ανώτερες προδιαγραφές της φυλής.
Αυτό συνέβη είτε εξ αιτίας της δυναμικής του γονοτύπου, είτε από την καλή διατροφή και την προστασία των ασθενειών που το αστικό περιβάλλον προσφέρει, είτε ακόμη λόγω των δικών μας επιλογών προς την κατεύθυνση ενός ρωμαλέου τύπου, ικανού να κερδίζει στις πιθανές μάχες με τ’ αγρίμια.
Είναι αναπόφευκτο η εκτροφή στο αστικό περιβάλλον να μην έχει τη δυνατότητα να κρίνει την εργασιακή ικανότητα ενός ποιμενικού σκύλου και η εκτροφή της δεύτερης και επέκεινα γενεάς, να χάνει στα στοιχεία του χαρακτήρα που αφορούν τις εργασιακές ιδιότητες των σκύλων, όπως είναι η ανθεκτικότητα, η καλή υγεία, η ευλυγισία στο τρέξιμο, η ανταπόκριση και το ενδιαφέρον για τη φύλαξη των προβάτων, που συνιστά υπακοή, εξυπνάδα, αφοσίωση, κ.λ.π. Σε γενικές γραμμές ο εντυπωσιασμός που προκαλεί ένας σκύλος με μια ογκώδη παρουσία και η άγνοια του χαρακτήρα και των άλλων ιδιοτήτων, είναι αρκετό για να στρέψουν την προσοχή του εκτροφέα στα εξωτερικά στοιχεία. Έτσι με τη πάροδο του χρόνου είναι πιθανό να παράγονται απόγονοι ογκώδεις και ελλειμματικοί σε ικανότητες, που απέχουν από τα πιο ισορροπημένα άτομα της φυλής, εκείνα που είναι πιο κοντά στην ιστορική της, υπαρξιακή σχέση με τον άνθρωπο και το ρόλο που της επιφύλαξε μέχρι τώρα.
Πολλά από τα πατρογονικά σκυλιά που γνωρίσαμε στο παρελθόν, πιστεύω ότι συνδύαζαν όλα τα παραπάνω αυθεντικά στοιχεία και αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για την πληθυσμιακή εξέλιξη της φυλής. Δυστυχώς η ηλικία τους, η μικρή δυνατότητα αξιοποίησής τους στην εκτροφή και η παρέλευση πολλών ετών από την απώλειά τους, μας έκανε να ξεχάσουμε τα πρότυπά μας.
Αντί αυτών άλλα πρότυπα δημιουργήθηκαν, είτε μέσω της φήμης, είτε μέσω μιας σταθερής προβολής από κάποιους που μονόπλευρα αρέσκονται σε αυτά. Το αποτέλεσμα είναι, πολλοί από εμάς να χάσουν το πρότυπο που πρέπει να καθοδηγεί την εκτροφική τους προσπάθεια και να παραξενεύονται, όταν κάποιοι κριτές τους το θυμίζουν με κάποια επιλογή σκύλου στις εκθέσεις, που η μορφή του δείχνει τον ορθό φυλετικό τύπο όπως ορίζει το πρότυπο του Ελληνικού Ποιμενικού.
Είναι αυτό που ο κριτής πολλές φορές δεν μπορεί να εξηγήσει με πολλά λόγια στα πλαίσια του περιορισμένου χρόνου μιας έκθεσης και λακωνικά θα εκφράσει: «έχει τύπο». Έχει δηλαδή η μορφή, η σωματική διάπλαση, η κίνηση και το ύφος που εκφράζει τον χαρακτήρα, μια αυθεντικότητα που αντανακλά το υιοθετημένο από τον φορέα Ο.Φ.Ε.Π πρότυπο.
Η έκθεση της Λάρισας είχε λοιπόν όλα αυτά τα στοιχεία που θα μπορούσαν να διεγείρουν το ενδιαφέρον του κριτή. Σκύλους δηλαδή με άρτια σωματική διάπλαση της 3ης και 4ης γενεάς επιλεγμένων σκύλων των περασμένων ετών και σκύλους της υπαίθρου μιας «πρωτογενούς» θα λέγαμε εκτροφής, μια και είναι έργο των κτηνοτρόφων, με σωστό τύπο που μας ικανοποίησε.
Σε αυτή τη περίπτωση θεωρήσαμε πιο χρήσιμο και διδακτικό για τους εκτροφείς μας, να θυμίσουμε με την παρούσα αναφορά, τον σωστό φυλετικό τύπο σκύλων που πρέπει να εκτρέφουμε. Η προβολή των «εξωγενών» σκύλων ως πρώτη επιλογή μας μεταξύ των υπολοίπων ισάξιων μορφολογικά της δικής μας εκτροφής, σηματοδοτεί την πορεία της γενετικής βελτίωσης της φυλής.